Czym są by-passy?

By-passy czyli inaczej pomostowanie aortalno-wieńcowe (często stosowany angielski skrót to CABG) są metodą operacyjnego leczenia choroby niedokrwiennej serca, polegającą na wytworzeniu nowych połączeń naczyniowych (pomostów) pomiędzy aortą a tętnicami wieńcowymi. Dzięki temu krew może swobodnie dopływać do mięśnia sercowego „omijając” zwężone miejsca tętnic wieńcowych.
Aby dokładnie wytłumaczyć jak działają by-passy należy wyjaśnić kilka faktów dotyczących anatomii i fizjologii serca. Serca działa jak pompa pompująca krew do całego ciała. Krew z serca przedostaje się do dużej tętnicy, nazywanej aortą, która następnie dzieli się na coraz mniejsze naczynia i w ten sposób krew doprowadzana jest do całego ciała. Od aorty, tuż przy jej ujściu z serca, odchodzą także tętnice wieńcowe, czyli tętnice zaopatrujące serce w krew i zapewniające jego prawidłowe działanie. Jeśli dojdzie do zwężenia tętnicy wieńcowej, które upośledza dostawanie się krwi do mięśnia sercowego, musi ono zostać poszerzone (zabieg PCI), lub w niektórych przypadkach „ominięte” przez wytworzenie pomostu (by-passy).
Do wytworzenia pomostu najczęściej wykorzystywana jest żyła odpiszczelowa (pobrana z podudzia) lub tętnica piersiowa wewnętrzna (znajdująca się w klatce piersiowej). Naczynie, które ma stać się pomostem, wszywane jest jednym końcem do aorty, natomiast drugi jego koniec wszywany jest do zmienionej chorobowo tętnicy wieńcowej, pomiędzy jej zwężeniem a jej dojściem do mięśnia sercowego. Dzięki temu uzyskujemy „obwodnicę” którą krew może bez problemu dotrzeć do serca. To prowadzi do zmniejszenia dolegliwości związanych z chorobą oraz zapobiega wystąpieniu zawału mięśnia sercowego.
Operacja wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym (tzn. pacjent jest usypiany i znieczulany), na pracującym sercu lub w tzw. krążeniu pozaustrojowym, tzn. pacjent podłączany jest do maszyny, która na czas operacji spełnia rolę serca, pompując krew, natomiast samo serce jest zatrzymywane, aby ułatwić do niego dostęp. Następnie wykonuje się rozcięcie klatki piersiowej, najczęściej w linii pośrodkowej, czyli poprzez rozcięcie mostka, lub wykonuje się mniejsze nacięcie na bocznej powierzchni klatki piersiowej (jednak istnieją odstępstwa od tych metod). Chirurg pobiera żyłę odpiszczelową (z podudzia) lub preparuje tętnicę piersiową wewnętrzną, a następnie wszywa ją jednym końcem do aorty, a drugim do tętnicy wieńcowej. Możliwe jest jednoczesne wykonanie kilku takich pomostów, do kilku tętnic wieńcowych. Po zabiegu pacjent jest wybudzany, przenoszony na salę intensywnej terapii i obserwowany. Często po okresie hospitalizacji pacjent jest poddawany rehabilitacji, w zależności od przebiegu pooperacyjnego oraz stanu ogólnego.