Najczęściej spotykane choroby alergiczne u dzieci
Astma, czyli dychawica oskrzelowa, charakteryzuje się występującym napadowo rozlanym zwężeniem oskrzeli. Wyraża się to dusznością wydechową o różnym nasileniu, napadowym kaszlem, czasem połączonym z odkrztuszaniem lepkiej wydzieliny. Żeby zrozumieć, co się dzieje w drogach oddechowych w astmie, przypomnijmy sobie schemat ich budowy (patrz ryc. 7). Ściana oskrzela składa się z warstwy mięśni gładkich i błony śluzowej z nabłonkiem rzęskowym, który wyściela światło oskrzela. Stały ruch rzęsek nabłonka w kierunku wydychanego powietrza ułatwia oczyszczanie oskrzeli ze śluzu i resztek złuszczonych komórek razem z bakteriami i różnymi cząsteczkami chemicznymi. Błona śluzowa dobrze ukrwiona i wilgotna zapewnia właściwą temperaturę i wilgotność wdychanego do płuc powietrza. Bogate unaczynienie błony śluzowej sprzyja jej łatwym obrzękom, zwłaszcza u dzieci. W niej znajdują się m. in. gruczoły śluzowe, komórki plazmatyczne produkujące immunoglobuliny, komórki tuczne gromadzące na swej powierzchni IgE. Warstwa mięśni gładkich jest tym słabiej rozwinięta, im dziecko jest młodsze. Od 3 roku życia tkanka mięśniowa stanowi już dobrze rozwiniętą warstwę. Części chrzestne ściany oskrzeli również dojrzewają z wiekiem. Słabo rozwinięta tkanka mięśniowa i mało sprężyste części chrzestne u najmłodszych zwiększają możliwość obturacji również z powodu pewnej wiotkości ścian oskrzeli. Z rozdziału o mechanizmach chorób alergicznych pamiętamy, że w wyniku połączenia alergenu i przeciwciała umiejscowionego na powierzchni komórki tucznej dochodzi do uwalniania przez komórkę tuczną mediatorów reakcji alergicznej, jak histaminy czy substancji wolno działającej. Efektem działania mediatorów na ustrój jest w przypadkach astmy obturacja oskrzeli, czyli znaczne zwężenie, prawie całkowicie zamykające światło oskrzeli. Na obturację składa się skurcz mięśni gładkich ściany oskrzeli, obrzęk błony śluzowej i wzmożona produkcja śluzu do światła oskrzeli (patrz ryc. 7). U dorosłych i starszych dzieci zwężenie oskrzeli w astmie zależy głównie od skurczu mięśni gładkich; u małych dzieci przeważa obrzęk błony śluzowej i zaleganie gęstego śluzu. Alergenami niemowląt i małych dzieci są najczęściej pokarmy, w mniejszym stopniu czynniki wziewne, ukąszenia owadów, ale już u 4—5latków z astmą alergizacja drogą inhalacyjną jest najczęstsza. Objawy astmy mogą nasilać różne czynniki drażniące, jak: zimne powietrze, zmiana wilgotności, ciśnienia, dym tytoniowy, różne zapachy i wyziewy, zanieczyszczenie powietrza związkami chemicznymi. Typowy napad astmy manifestuje się dusznością z wydłużonym, utrudnionym wydechem. Głośny oddech, furczenia, świsty można słyszeć już na odległość. Objawom tym towarzyszy męczący kaszel, nasilający duszność. Jeżeli podczas kaszlu uda się dziecku odkrztusić wydzielinę, sprawia mu to wyraźną ulgę. Ciężkość napadu zależy od wielu czynników, między innymi od stopnia zwężenia oskrzeli. Przy dużym zwężeniu opór dla przepływu powietrza jest znaczny i wymaga większej pracy mięśni oddechowych dla jego pokonania. Dziecko najchętniej przyjmuje pozycję siedzącą, unosi ramiona i podpiera się rękami o kolana lub łóżko (patrz ryc. 6). Najłatwiej uruchamia wówczas dodatkowe mięśnie oddechowe, aby wykonać tę zwiększoną pracę. Znaczne zwężenie oskrzeli na tyle zmniejsza przepływ powietrza i wymianę dwutlenku węgla (C02) na tlen (02) dostarczany z wdychanym powietrzem, że dochodzi do niedotlenienia, sinicy, czasem wtórnie do wzrostu wysycenia krwi dwutlenkiem węgla. Stan taki jest groźny, jeżeli szybko nie poprawi się drożność oskrzeli. Napady duszności mogą przebiegać łagodniej, ale zawsze wymagają leczenia, gdyż nawet niewielka duszność pozostawiona bez leczenia może gwałtownie nasilić się, dając groźne objawy. Czasami upośledzenie drożności oskrzeli jest niewielkie i dopiero podczas wizyty kontrolnej lekarz osłuchując dziecko lub wykonując badanie spirograficzne stwierdza objawy skurczu oskrzeli, chociaż pacjent nie ma duszności. Gdyby jednak w tym stanie musiał wykonać większy wysiłek, narastający skurcz oskrzeli mógłby doprowadzić do pełnoobjawowego napadu. Rozpoznanie astmy o typowym przebiegu, zwłaszcza u dziecka starszego, nie jest trudne. Charakterystyczna duszność, przebiegająca bez towarzyszącej infekcji u dziecka z dodatnim wywiadem rodzinnym, u którego pojawiły się już inne objawy alergii (np. wyprysk w niemowlęctwie), przemawia za a^tmą atopową. Potwierdzają to takie wyniki badań, jak: dodatnie testy skórne, podwyższona liczba krwinek kwasochłonnych, wzrost poziomu IgE we krwi, czasem testy prowokacyjne lub inne. Rzadko jednak zdarzają się przypadki, w których wszystkie wyniki byłyby tak jednoznaczne. Wiadomo na przykład, że podwyższone IgE udaje się stwierdzić tylko u 60—70% dzieci z astmą, wzrost eozynofilii może się również wiązać z zakażeniem pasożytami, małe dzieci mogą mieć ujemne testy mimo istniejącego uczulenia. Wszystkie dane o dziecku należy więc rozpatrywać indywidualnie, uwzględniając czynniki ryzyka zachorowania na astmę. Czynniki ryzyka zachorowania na astmę 1. Karmienie sztuczne od urodzenia. 2. Bardzo wczesne wprowadzenie do diety dziecka pokarmów wysokobiałkowych (jajka, twarogu, mięsa). Niski poziom lub brak IgA w pierwszych miesiącach życia. Epizody obturacyjnego zapalenia oskrzeli w niemowlęctwie. Chorzy na astmę lub inne choroby alergiczne w rodzinie (dodatni wywiad rodzinny). Dodatni wywiad osobniczy, tzn. u dziecka występował już przynajmniej jeden z podanych objawów: wyprysk, pokrzywka, biegunki nieinfekcyjne, przewlekłe zapalenie spojówek, przewlekły śluzowy katar nosa, nawracające zapalenie uszu lub krtani. Znaczna ekspozycja na różne alergeny w niemowlęctwie, np. stały kontakt ze zwierzętami, spanie w pościeli z pierza, przewlekła hospitalizacja, zabiegi chirurgiczne. 8. Podwyższony poziom IgE. Około 15—25% dzieci z napadami duszności cierpi na astmę nieatopową, w której udział alergenu i przeciwciała IgE nie ma istotnego znaczenia, np. w przebiegu nadwrażliwości na polopirynę czy w astmie po wysiłku. W codziennej praktyce lekarskiej dość często spotykamy przypadki skąpoobjawowej astmy naśladującej nawracające infekcje dróg oddechowych. Kaszel i objawy osłuchowe nad płucami są wiązane z infekcją i bez skutku leczone antybiotykami. Przebiegają najczęściej bez gorączki. Obserwowałam też astmę, w której na wiele miesięcy przed epizodami duszności okresowo występował tylko napadowy kaszel, zwłaszcza w nocy, a w czasie wizyt lekarskich dziecko nie miało żadnych objawów choroby. Istnieje przekonanie, że astmę u dzieci rozpoznaje się rzadziej, niż występuje w rzeczywistości. Im młodsze dziecko, tym rozpoznanie jest trudniejsze. Z danych autorów angielskich wynika, że 80% dzieci astmatycznych ujawnia swoje objawy przed 5 rokiem życia, a 30% przed ukończeniem 2 lat. Musimy więc rozpoznawać astmę również u dzieci najmłodszych. Dzieci poniżej 2 roku życia można podejrzewać o astmę z dużym prawdopodobieństwem, jeżeli w ciągu roku występowało u nich więcej niż 3 razy obturacyjne zapalenie oskrzeli i pochodzą z rodzin obciążonych alergią. Przebycie wirusowych infekcji układu oddechowego jest czynnikiem dodatkowo obciążającym. Dzieci w tym wieku kaszlą, sapią, słabo odpowiadają na leki rozkurczowe. Można u nich wysłuchać liczne świsty. Objawy takie nawracają lub rzadziej utrzymują się przewlekle. Czasem napady duszności u tych dzieci są bardzo ciężkie, objawy narastają gwałtownie, wymagają wówczas leczenia w szpitalu. U dzieci powyżej 2 roku rozpoznanie jest łatwiejsze, odpowiedź pacjenta na leki rozkurczowe lepsza. Jednym z ważnych objawów, poza dusznością, jest kaszel, szczególnie w nocy, nasilający się w przebiegu infekcji układu oddechowego, po oziębieniu, wysiłku. 75% dzieci z astmą ma niezbyt często ostre napady duszności lub zadyszkę przeważnie podczas infekcji. Czynność płuc w okresach międzynapadowych jest u nich prawidłowa. Mówimy, że mają astmę o łagodnym przebiegu. U pozostałych 25% dzieci występują częste napady duszności lub przedłużone sapanie, czasem z podwyższoną ciepłotą. W okresach międzynapadowych czynność układu oddechowego nie wraca do normy. Przebieg choroby u tych pacjentów jest ciężki, u niewielu z nich objawy ustąpią w okresie dojrzewania. Warto odwiedzić też strony: http://rankingtabletkinaodchudzanie.pl | sinupret
