Znaczenie czynników psychogennych
Czynniki psychogenne i nerwowe odgrywają niemałą rolę w wywoływaniu objawów alergicznych. Wiadomo, że chorobom atopowym towarzyszy wzmożone napięcie autonomicznego układu nerwowego, zwanego też wegetatywnym. Reakcje, którymi zawiaduje układ autonomiczny, są niezależne od naszej woli. Dysfunkcja tego układu prowadzi między innymi do obfitego pocenia się, różnych reakcji skórnych, wzmożonego napięcia mięśni gładkich jelit, oskrzeli, naczyń. Zdenerwowanie i nastrój człowieka mają wpływ na funkcję układu autonomicznego. Niektórzy np. ludzie przed ważnymi wystąpieniami mają biegunkę lub pocą się. Są to tak zwane reakcje psychosomatyczne, to znaczy takie, w których czynnik psychogenny wpływa na reakcję określonych narządów. Dotyczy to również narządów i układów, w obrębie których toczy się proces alergiczny. Pod wpływem zdenerwowania lub pewnej chwiejności autonomicznego układu nerwowego natężenie reakcji alergicznych narasta dając objawy uchwytnej klinicznie choroby. Nieraz obserwowałam dzieci z astmą, u których w dniu zapowiedzianej klasówki występowała duszność, zmuszająca je do pozostania w domu. Czynniki psychogenne, podobnie jak infekcje, nasilają więc objawy alergiczne, ale na ogół nie stanowią głównej przyczyny reakcji alergicznych. Stan emocjonalny chorego dziecka, jak i jego otoczenia, decyduje czasem o częstości i ciężkości napadów astmy czy o zaostrzeniu alergii pokarmowej, ale powodem tych chorób są alergeny. Czujna, troskliwa, ale spokojna opieka rodziców daje choremu dziecku poczucie bezpieczeństwa, uspokaja je i zmniejsza, lub nawet eliminuje zaostrzenia choroby. Natomiast nadmierna troskliwość rodziców, ich niepokój i niezdecydowanie udzielają się dziecku, u którego wówczas mogą rozwinąć się burzliwe objawy choroby. Dotyczy to szczególnie dzieci chwiejnych emocjonalnie, łatwo ulegających osobowości innych ludzi. Każde niepowodzenie w szkole, sporcie, życiu koleżeńskim może wyzwalać stresy prowadzące do dłużej trwającego pogorszenia. Natomiast harmonia między domownikami, regularny, unormowany tryb życia, brak nadmiernych wzruszeń prowadzą zwykle do stabilizacji psychicznej i okresu bezobjawowego. Stan ten może być jednak w każdej chwili zachwiany pod wpływem różnych emocji, nawet pozytywnych. U niektórych dzieci zdarzają się objawy alergii jakby na zasadzie odruchów warunkowych. Przykładem takiej reakcji u dziecka uczulonego na pyłki traw może być duszność lub napadowy katar na widok kwitnącej łąki oglądanej na filmie, a u dziecka uczulonego na zapach kwiatów — widok kwiatów sztucznych. Rodzicom, opiekunom, a także lekarzom nie jest łatwo opiekować się dziećmi alergicznymi, które są podatne na wpływy czynników psychogennych. Opanowanie zdenerwowania, drażliwości, niecierpliwości, zmienności nastrojów dziecka, bagatelizowanie w jego oczach objawów choroby, przekonanie o konieczności i skuteczności określonego leczenia — wszystko to ma bardzo duże znaczenie w prowadzeniu pacjentów z alergią. Warto odwiedzić też strony: pszczyński okulista
